हाम्रा सवारीसाधन त मेची–महाकालीभित्रै चल्ने भएकाले इम्बोस्ड नम्बर नेपाली भाषामै
इम्बोस्ड नम्बर प्लेटमा पहिलो प्राथमिकता नेपाली भाषालाई दिइनुपर्छ
अदालतमा पुग्नुपर्ने विषय नै होइन, इम्बोस्डमा नेपाली भाषा हुनैपर्छ
भाषाको पहिचान नै मेटिने निर्णय अमान्य
यस सम्बन्धी मुख्य रिपोर्ट पढ्नुहोस्: इम्बोस्ड नम्बर प्लेटमा भाषा विवादः नेपाली अनिवार्य, अंग्रेजी ऐच्छिक !
पछिल्लो समय सर्वोच्च अदालतका धेरै निर्णय विवादित बनेका छन् । केही समयअघि इम्बोस्ड नम्बर रोमन लिपिमा लागू गर्ने सर्वोच्चको आदेश पनि विवादमा तानियो । यतिबेला रोमन लिपिमा इम्बोस्ड नम्बर राख्नुपर्ने फैसलाको सर्वत्र विरोध भइरहेको छ । सर्वोच्चले भाषासम्बन्धी संवैधानिक व्यवस्थाविपरीत असंवैधानिक फैसला गरेको ठहर गरिएको छ । नागरिक, विद्यार्थी, सञ्चारकर्मी, भाषाविद्, जनप्रतिनिधिलगायतले सर्वोच्चको इम्बोस्ड नम्बरसम्बन्धी फैसला राष्ट्र र राष्ट्रियताविरुद्ध भएको टिप्पणी गरेका छन् । यसै सन्दर्भमा जनप्रतिनिधिलाई ‘इम्बोस्ड नम्बर रोमन लिपिमा राख्ने सर्वोच्चको आदेश कस्तो लाग्छ ?’ भनेर प्रश्न सोधिएको थियो । प्रस्तुत छ जनप्रतिनिधिको प्रतिक्रिया -
इम्बोस्डमा अंग्रेजी असान्दर्भिक
पम्फा भुसाल, नेकपा
मैले फैसलाको पूर्णपाठ पढ्न पाएकी छैन । तर इम्बोस्ड नम्बर रोमन लिपिमा हुने कुरा समाचार पढेर थाहा पाएकी हुँ । इम्बोस्ड नम्बर नेपाली भाषमै लेखिनुपर्छ । हाम्रा सवारीसाधन त मेची–महाकालीभित्रै चल्ने हुन्, विदेशमा चल्ने होइनन् त्यसैले इम्बोस्ड नम्बर नेपाली भाषामै हुनुपर्छ ।
नेपालभित्रै चलाइने सवारीको इम्बोस्ड नम्बरमा अंग्रेजी भाषा प्रयोग गर्ने कुरा असान्दर्भिक छ । हाम्रा सवारीसाधन युरोप–अमेरिकासम्म चलाउने हो भने इम्बोस्ड नम्बर अंग्रेजी भाषामा लेख्दा खासै फरक पर्दैन ।
भाषा संरक्षणको दायित्व
चेतनाथ सञ्जेल, प्रदेशसभा सदस्य
इम्बोस्ड नम्बर नेपाली भाषामै राखिनुपर्छ । सबैले अंग्रेजी बुझ्दैनन् । जुन उद्देश्यले रोमन लिपिमा इम्बोस्ड नम्बर राख्न खोजिएको छ, अंग्रेजी भाषाबाट त्यो उद्देश्य पूरा हुँदैन । त्यस्तै, राज्यले भाषा संरक्षण गर्नुपर्ने दायित्व बिर्सनुहुँदैन ।
इम्बोस्ड नम्बर प्लेटमा पहिलो प्राथमिकता नेपाली भाषालाई नै दिनुपर्छ । इम्बोस्ड नम्बरमा रोमन लिपि प्रयोग गर्ने कुरा उचित छैन, यसमा नेपाली भाषा नै प्रयोग गरिनुपर्छ ।
पहिचान मेट्ने निर्णय !
पदमकुमारी गुरुङ, प्रदेशसभा सदस्य
मैले सामाजिक सञ्जालमार्फत नै इम्बोस्ड नम्बरसम्बन्धी धारणा राखेकी छु । सर्वोच्च अदालतबाट नेपाल, नेपाली र भाषाको पहिचान नै मेटिने गरी निर्णय भयो, जुन जायज होइन । अन्य देशले पनि आफ्नै भाषामा इम्बोस्ड नम्बर राखेका छन् ।
संवैधानिक व्यवस्थामै सरकारी कामकाजमा नेपाली भाषाको चलन भएको हुँदा इम्बोस्ड नम्बर नेपाली भाषामै हुनुपर्छ ।
अदालतमा पुग्नुपर्ने विषय नै होइन
सरिता खड्का, प्रदेशसभा सदस्य
नेपाली भाषाको पहिचान नै मेटिने गरी निर्णय भयो । यसरी नै नेपाली भाषामाथि हस्तक्षेप गर्दै जाने हो भने देशको पहिचान केही बाँकी रहँदैन । बालबालिकादेखि बूढापाकाले समेत पढ्न, चिन्न र बुझ्न सक्ने भनेकै नेपाली भाषा हो । यसलाई हटाएर विदेशी भाषा राख्नुको महत्त्व खासै केही छैन । आफ्नो भाषा, संस्कृति र लिपिको पहिचान नै गुम्न गरी निर्णय गर्नुहुँदैनथ्यो ।
कोरोना महामारीका कारण आधिकारिक फोरममा यस विषयलाई उठाउन पाइएको छैन । तर यो अदालतमा पुग्नुपर्ने विषय नै होइन । अदालतमा कसरी पुग्यो ? विवाद गर्नुपर्ने विषय नै होइन ? इम्बोस्ड नम्बरमा नेपाली भाषा राख्न प्राविधिक हिसाबले अप्ठ्यारो पर्दा त्यसलाई मिलाएर जानुपर्छ । प्रविधिअनुकूल भएन भनेर आफ्ना पहिचान मास्दै मास्दै जानु उपयुक्त भएन । बरु आफ्नो भाषा सुहाउँदो प्रविधिको विकास गर्नतर्फ पो लाग्नुपर्छ ।
यस रिपोर्टको थप सामाग्री पनि पढ्नुहोस्
इम्बोस्ड नम्बर प्लेटमा भाषा विवादः नेपाली अनिवार्य, अंग्रेजी ऐच्छिक !
‘अब जनताले सर्वोच्चको इम्बोस्ड नम्बरसम्बन्धी फैसला उल्ट्याइदिन्छन्’- कानुन व्यवसायी भन्छन्
‘फैसला होइन, अदालतलाई अचानो बनाएर गरिएको कीर्ते लेखोट’- अभियन्ताहरु भन्छन्
