पानी झ्यारझ्यार परिरहेको थियो । भक्तपुरको तचपाल टोलका विष्णु लावजू परिवारसहित खेतमा थिए । उनीहरू लडेको धान उठाउँदै थिए । उनीहरूलाई पानीको कुनै परवाह थिएन । लडेको धान दुई हातले अँगालो मारेर उठाउँदै, धानको बोट बाँध्दा बाँध्दै उनीहरूले लगाएको लुगा निथ्रुक्क भइसकेको थियो ।
‘ठूलो पानी पर्यो, बोटले थाम्नै सकेन, अझ हावा पनि बेस्कन चल्यो, धान ढल्यो,’ विष्णु लावजूले भने, ‘नउठाई सुखै छैन, नउठाए पानी जमेको खेतमा लत्रेको धानै टुसाउँछ ।’
सोमबारदेखि परेको अविरल वर्षाका कारण भक्तपुरमा धानबाली ढलेको छ । पाक्न लागेको धानबाली ढल्दा किसानहरू चिन्तित भएका छन् । वर्षाका कारण सयौं रोपनीमा लगाइएको धानबालीमा क्षति पुगेको छ ।
यतिबेला किसानहरू बिहानैदेखि ढलेको धान उठाउँदै धान बाँध्न व्यस्त छन् । पाक्ने बेलामा धान ढलेपछि उत्पादनमा कमी आउने लावजू बताउँछन् ।
‘केही दिनमै काट्नुपर्ने धान ढलेको छ, हाम्रो मिहिनेत खेर जाने भयो,’ चाँगुनारायण नगरपालिका–९ फैढोकास्थित खेतमा ढलेको धान बाँध्दै किसान आशमती कोजूले भनिन् ।
भक्तपुर तचपालका किसान ढलेको धान उठाउँदै ।
एक किसानले गुनासो गर्दै भने, ‘पानी मात्र परेको भए केही नहुने थियो, बेस्कन हावाहुरी चल्दा धान ढलेको छ ।’
ढलेको धान बेलैमा उठाउन नसके धानमै टुसा पलाउने भन्दै किसानहरू चिन्तित भएका छन् । ‘असारमा मानो रोपेर मुरी फलाउने किसानको सपना खत्तम भएको छ, धान पनि अब भुस होला कि भन्ने लागेको छ,’ किसान केशव खड्का भन्छन् । उनले यस वर्ष किसानको मेहनत खेर जाने सम्भावना बढेको बताए ।
पानीसहितको हावाहुरीले लहलह झुलेको धानमा असर पुगेको बताउँदै कृषि सेवा केन्द्र झौखेलका प्रमुख मणिराम दवाडीले क्षतिको विवरणबारे जानकारी नभएको बताए । यस वर्ष स्थानीय ताइचुन, मन्सुली, खुमल र हाइब्रिड जातका धान लगाइएको थियो ।
उत्पादकत्व बढाउन अत्यधिक युरिया मलको प्रयोग, धान बाक्लो गरी रोप्नु र बीउको उपचारै नगरी धान रोपिएकाले धान ढलेको हुन सक्ने दवाडी बताउँछन् ।
भक्तपुरको ११ हजार १०६ हेक्टर खेतीयोग्य जमिनमध्ये ४ हजार ३५२ हेक्टरमा धानखेती गरिएको छ । भक्तपुरमा वार्षिक २५ हजार मेट्रिक टन धान उत्पादन हुने गरेको छ । जिल्लामा प्रतिहेक्टर ६ टन धान उत्पादन हुने गरेको छ । यस वर्ष उत्पादन वृद्धि हुने अपेक्षा गरिए पनि धान ढलेपछि उत्पादनमा कमी आउने भएको छ ।
