सधैँ उतारचढाव भइरहने कुखुराको अण्डाको मूल्य घटेको छ। उत्पादन बढेको र खपत घटेसँगै मूल्यमा गिरावट आएको हो। स्वस्थानी व्रतकथा शुभारम्भ भएसँगै उपभोग घटेको छ। कोरोना संक्रमणसँगै चल्लाको अभावमा हुँदा अण्डा दिने कुखुराको संख्यामा कमी आएको थियो।
पछिल्लो समय नयाँ कुखुरा बढेसँगै उत्पादन बढेपछि मूल्य घटेको नेपाल अण्डा उत्पादक संघका केन्द्रीय अध्यक्ष शिवराम केसीले जानकारी दिए। अण्डाको मूल्य बढेका बेला बुढा कुखुरा बिक्री नगरेका कारण पनि उत्पादन बढी भएको उनको भनाइ छ। सामान्यतया अण्डा दिने कुखुरा एक वर्ष छ महिना पाल्ने गरिन्छ।
अण्डाको मूल्य बढ्दा किसानले थप एक वर्षसम्म पाल्ने गरेको उनको भनाइ छ। मूल्य घटेसँगै कृषक प्रभावित बनेका छन्। संघले माघ २६ गतेदेखि लागू हुने गरी ठूलो अण्डा फार्म दर प्रतिक्रेट (३० वटाको) ३२५ र मध्यम ३०० रुपैयाँ कायम गरेको छ। यसअघि ठूलो अण्डाको दर ३ सय ६० रुपैयाँ र मध्यम अण्डाको ३ सय ४० रुपैयाँ सम्म पुगेको थियो।
केसीले भने, ‘उत्पादन बढी र खपत घटेकै कारण अण्डाको मूल्य घटेको हो।’ यो दररेटमा अण्डा बिक्री गर्दा खर्च धान्न मुस्किल हुने किसानको भनाइ छ। अण्डा उत्पादक किसान मदन पोखरेलले एउटा अण्डा उत्पादन गर्न ११.५३ रुपैयाँ लागत लाग्ने बतउँदै यो दररेटमा बिक्री गर्दा किसानलाई घाटा हुने बताए।
उनका अनुसार अहिलेको दररेटमा बिक्री गर्दा झण्डै एक रुपैयाँ प्रतिवटा अण्डामा किसानले नोक्सान व्यहोर्नु परेको छ। उपभोक्ताले भने सस्तो मूल्यमा अण्डा उपभोग पाएका छैनन्। उपभोक्ताले भने १५ रुपैयाँमा अण्डा खरिद गर्न बाध्य छन्। विचौलियाले बढी नाफा खाएर उपभोक्तालाई महंगो मूल्यमा बिक्री गरिरहेको पोखरेलले बताए। उनले भने, ‘संघले समन्वय गर्न नसक्दा उपभोक्ता ठगिएका छन्।’
संघका उपाध्यक्षसमेत रहेका किसान किरण ओली बजारमा अण्डाको माग भइरहेको भए पनि व्यवसायीको चलखेलका कारण मूल्य घटेको बताउछन्। उनले भने, ‘म सस्तोमा अण्डा बिक्री गर्दिनभन्दा मसँग एक हजार ५०० पेटी अण्डा थन्किएको छ।’ अहिलेको अवस्थामा सस्तोमा अण्डा बिक्री गर्नुपर्ने अवस्था नरहेको भए पनि व्यवसायीको चलखेललाई केही किसानको सहयोगका कारण समस्या आएको उनले आरोप लगाए।
घाटामा व्यवसाय गर्दा कुखुरा पाल्ने किसान निकै घटेको उनको भनाइ छ। दुई हजार ७०० हाराहारी लेयर्स कुखुरा पाल्ने किसान रहेकामा यो संख्या घटेर एक हजार ७०० मा झरेको उनले जानकारी दिए। ओलीले भने, ‘साना किसान विस्थापित र ठूला स्थापित हुँदैछन्।’ हाल दैनिक देशभरमा ३२ लाख वटा अण्डा उत्पादन हुँदै आएको छ। केही महिनाअघिसम्म यो संख्या २६ लाख हाराहारी रहेको संघले जनाएको छ। नेपालमा कुखुराजन्य क्षेत्रमा १ खर्ब २५ अर्ब रुपैयाँ लगानी भएको व्यवसायीहरु बताउँछन्।
