नेपालमा सवारी चालक अनुमति पत्र (लाइसेन्स) को नक्कली प्रकरणले अहिले व्यापक चर्चा पाइरहेको छ। अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले यस प्रकरणमा संलग्न रहेको आरोपमा करिब चार सय कर्मचारीको विवरण संकलन गरेको छ। यी कर्मचारीहरू देशभरका विभिन्न यातायात व्यवस्था कार्यालयहरूमा कार्यरत थिए र उनीहरूले बिना लिखित परीक्षा वा ट्रायल, अवैध रूपमा सवारी लाइसेन्स जारी गरेको आरोप लागेको छ।
कर्मचारी विवरण संकलन र अख्तियारको छानबिन
अख्तियारले यातायात व्यवस्था विभागसँग नक्कली लाइसेन्स जारी गर्ने क्रममा ‘युजर आइडी’ र ‘पासवर्ड’ प्रयोग गरेर निर्णय प्रक्रियामा संलग्न कर्मचारीहरूको विवरण मागेको थियो। यातायात कार्यालयहरूले अख्तियारको पत्र अनुसार उक्त विवरण पठाएका छन्। यो विवरणमा स्थायी र करार दुबै प्रकृतिका कर्मचारीहरू समावेश छन्। ०७२ सालदेखि नै नक्कली लाइसेन्स जारी भएको पाइएको छ, जसमा संलग्न कर्मचारीहरूको विवरण संकलन गर्ने काम अख्तियारले गरिरहेको छ।
नक्कली लाइसेन्सको मापदण्ड
छानबिनका क्रममा यातायात व्यवस्था विभागले ०७२ देखि ०८० सालसम्म एक लाख दुई हजार नक्कली लाइसेन्स जारी भएको तथ्य पत्ता लगाएको छ। यी सबै लाइसेन्स बिना लिखित वा ट्रायल परीक्षा जारी भएका थिए। अख्तियारले यही प्रतिवेदनका आधारमा गहिरो अनुसन्धान थालेको हो।
सिआइबीको मुद्दा र अख्तियारको अनुसन्धान
यसअघि, प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सिआइबी) ले नक्कली लाइसेन्स प्रकरणमा दुईवटा मुद्दा काठमाडौं जिल्ला अदालतमा दायर गरिसकेको छ। पहिलो मुद्दा गाडीको ठक्करबाट यात्रुको मृत्यु भएको घटनामा चालकसहित सातजना आरोपी छन् भने दोस्रो मुद्दा नक्कली कागजातका आधारमा लाइसेन्स प्रिन्टिङको लागि गरिएको थियो, जसमा सातजना आरोपी छन्। यी मुद्दाहरू अहिले अदालतमा विचाराधीन छन्। सिआइबीले अख्तियारलाई यस मुद्दासँग सम्बन्धित प्रतिवेदनसमेत पठाएको थियो।
विभागीय मौनता र उच्च अधिकारीहरूको संलग्नता
यद्यपि सिआइबीले नक्कली लाइसेन्स प्रकरणमा मुद्दा दायर गरे पनि, तत्कालीन समयका यातायात व्यवस्था विभागका उच्च अधिकारीहरूको संलग्नताबारे अहिलेसम्म मौनता देखिएको छ। अख्तियारले विभागीय नेतृत्वका उच्च अधिकारीहरूको भूमिकाबारे थप अनुसन्धान गर्नुपर्ने देखिन्छ।
यस प्रकरणले नेपालमा सवारी चालक अनुमति पत्र वितरण प्रणालीमा भएको गम्भीर कमजोरीलाई उजागर गरेको छ। जनता र सरोकारवाला निकायहरूले यस प्रकरणमा संलग्न सबै दोषीलाई कडा कानूनी कारबाहीको माग गरेका छन्।
