काठमाडौं - सेयर बजारमा भित्री कारोबार (इन्साइडर ट्रेडिङ) गर्ने अपराधमा संलग्न व्यक्तिहरूमाथि सजाय कडा गरिने भएको छ। धितोपत्र सम्बन्धी ऐन २०६३ लाई संशोधन गर्न तयार पारिएको विधेयकमा सजायको परिमाण बढाउने प्रस्ताव गरिएको छ, जसलाई हालै संसदमा दर्ता गरिएको छ।
इन्साइडर ट्रेडिङमा कडा सजाय
विधेयक अनुसार, इन्साइडर ट्रेडिङमा दोषी ठहरिएमा बिगो बमोजिमको जरिवाना वा तीन वर्षसम्मको कैद वा दुवै सजायको व्यवस्था गरिनेछ। हाल यस अपराधका लागि बिगो बमोजिमको जरिवाना वा एक वर्षसम्म कैद सजाय वा दुवै सजाय हुने व्यवस्था छ।
इन्साइडर ट्रेडिङको आरोपमा कुनै व्यक्तिले सार्वजनिक नभएका सूचना वा धितोपत्रको मूल्यमा असर पार्न सक्ने जानकारीको आधारमा कारोबार गरेको वा गराएको प्रमाणित भएमा उक्त सजाय लागु हुनेछ। यदि उनले सो जानकारी बाहिर दिएका भए पनि सोही सजाय लागू हुनेछ।
मूल्यमा उतारचढाव गराउनेलाई पनि कडा सजाय
यसैगरी, कुनै पनि व्यक्तिले कृत्रिम वा झुटो कारोबार गरी धितोपत्रको मूल्यमा उतारचढाव गराएको भएमा पनि सजाय कडा हुनेछ। बिगो खुला भएमा बिगो बराबरको जरिवाना वा तीन वर्षसम्मको कैद सजाय वा दुवै सजाय हुनेछ। यदि बिगो खुला नभएमा ५ लाखदेखि ५० लाखसम्म जरिवाना र तीन वर्षसम्मको कैद वा दुवै सजाय लागु हुनेछ।
वर्तमान कानुन अनुसार यस्ता अपराधमा दोषी ठहरिएमा ५० हजारदेखि १ लाख ५० हजारसम्म जरिवाना वा एक वर्षसम्मको कैद सजायको व्यवस्था छ।
धितोपत्रको मूल्यमा प्रभाव पार्ने कार्यमा सजाय वृद्धि
सेयर बजारमा धितोपत्रको मूल्यमा प्रभाव पार्ने प्रयास गरेमा सजाय बढाइने प्रस्ताव विधेयकमा राखिएको छ। यसअन्तर्गत धितोपत्र खरिद वा बिक्रीमा उत्साहित गराउने, वा बजार मूल्य बढाउने वा घटाउने काम गरेमा दोषीलाई बिगो बराबरको जरिवाना र बिगो नखुलेमा ५ लाखदेखि ५० लाख रुपैयाँसम्म जरिवाना वा तीन वर्षसम्म कैद वा दुवै सजाय हुनेछ।
जालसाजी र झुक्यानमा पारी गरिएको कारोबारमा पनि सजाय
धितोपत्र कारोबारमा जालसाजी वा झुक्यानमा पारी गरिएको कारोबारमा पनि सजाय बढाइने प्रस्ताव गरिएको छ। हालको कानुन अनुसार यस्ता अपराधमा १ लाखदेखि ३ लाख रुपैयाँसम्म जरिवाना वा दुई वर्षसम्म कैद सजाय हुने व्यवस्था छ। संशोधित विधेयकमा भने बिगो खुलेमा बिगो बराबरको जरिवाना वा तीन वर्षसम्मको कैद वा दुवै सजायको व्यवस्था गरिएको छ। बिगो नखुलेमा १० लाखदेखि ५० लाखसम्म जरिवाना वा तीन वर्षसम्मको कैद सजाय हुनेछ।
झुठो विवरणमा आधारित कारोबारको सजाय
कुनै विवरण झुटो वा भ्रामक हो भन्ने थाहा हुँदाहुँदै पनि त्यसका आधारमा कसैलाई धितोपत्र खरिद वा बिक्री गर्न प्रेरित गरेको वा धितोपत्रको मूल्यमा प्रभाव पार्ने उद्देश्यले गरिएको कुनै पनि झुठो वा भ्रामक जानकारी दिइएको प्रमाणित भएमा पनि दोषीलाई तीन वर्षसम्मको कैद वा जरिवाना वा दुवै सजाय हुनेछ।
