चीनले चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवमा मानव आधार शिविर निर्माण गर्ने महत्वाकांक्षी योजना अघि सारेको छ। यस मानवीय आधार शिविरको नाम लूनर बेस वा मून बेस हुनेछ। चीनको राष्ट्रिय अन्तरिक्ष एजेन्सी (CNSA) ले यस विषयमा आधिकारिक योजना सार्वजनिक गरिसकेको छ।
लूनर बेसको निर्माण चरण
चीनले आफ्नो लूनर बेस परियोजना दुई प्रमुख चरणमा पूरा गर्ने लक्ष्य राखेको छ:
- पहिलो चरण: सन् २०३० सम्ममा चीनले पहिलो मून बेस निर्माण गर्नेछ।
- दोस्रो चरण: सन् २०३५ सम्ममा उक्त परियोजनाको दोस्रो चरण सम्पन्न गरिनेछ।
चीनलाई यो प्रोजेक्टमा रूसले पनि सहयोग गरिरहेको छ। दुबै देशले अन्तर्राष्ट्रिय लूनर अनुसन्धान स्टेशन (ILRS) निर्माण गर्न संयुक्त रूपमा काम गरिरहेका छन्।
अन्तर्राष्ट्रिय लूनर अनुसन्धान स्टेशन (ILRS) परियोजना
यस परियोजनामा, २०३० देखि २०३५ सम्ममा पाँचवटा सुपर हेभी लिफ्ट रकेटहरू मार्फत निर्माण सामग्रीहरू चन्द्रमामा पठाइनेछ। यसरी चन्द्रमामा एउटा आधारभूत रोबोटिक मून बेस निर्माण गरिनेछ। चीनले यस प्रोजेक्टको नेतृत्व गरिरहेको छ, र हालसालै सम्पन्न भएको इन्टरनेशनल डीप स्पेस एक्सप्लोरेशन सम्मेलनमा चीनले आफ्नो योजनाबारे जानकारी दिएको थियो।
मून बेसको पहिलो र दोस्रो चरण
- पहिलो चरण (२०३०): चीनले चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुव नजिक पहिलो चरणको आधारभूत मून बेस निर्माण गर्नेछ।
- दोस्रो चरण (२०३५-२०५०): यस चरणमा मून बेसलाई विस्तार गर्दै सन् २०५० सम्ममा अझ विकसित रूप दिनेछ। विस्तारित आधार शिविरमा चन्द्रमामा अनुसन्धान र मानव उपस्थिति सुनिश्चित गरिनेछ।
प्राइमरी बेस र विस्तारित मोडेल
चीनको डीप स्पेस एक्सप्लोरेशन परियोजनाका प्रमुख डिजाइनर वू यानहुआका अनुसार, लूनर स्टेशनको विस्तारित मोडेलमा लूनर अर्बिट स्टेशन केन्द्रीय हबको रूपमा हुनेछ। यो स्टेशन चन्द्रमाको प्राइमरी बेससँग सम्पर्कमा रहनेछ र अनुसन्धानको लागि चन्द्रमाको अँध्यारो भागमा पनि नोड बनाइनेछ। यो नोड चलायमान संरचना हुनेछ, जसलाई आवश्यक परेमा चन्द्रमाको उज्यालो भागमा फर्काउन सकिनेछ।
ऊर्जाका स्रोतहरू
लूनर स्टेशनले विभिन्न ऊर्जा स्रोतहरू प्रयोग गर्ने योजना बनाएको छ:
- सौर्य ऊर्जा
- रेडियोआइसोटोप ऊर्जा
- न्यूक्लियर जेनेरेटर
यसले चन्द्रमामा उच्च गतिको सञ्चार नेटवर्कको विकासमा सहयोग पुर्याउनेछ। साथै, हपर, चालक रहित लामो दूरीका गाडीहरू, र मानवयुक्त रोभरहरू पनि लूनर स्टेशनको हिस्सा हुनेछन्।
निष्कर्ष
चीनको चन्द्रमामा मून बेस निर्माण योजना केवल एक महत्वाकांक्षी सपना मात्र नभई वैज्ञानिक अनुसन्धान र अन्तरिक्षको गहिरो अन्वेषणतर्फको ठुलो कदम हो। यसको सफलताले अन्तरिक्ष अनुसन्धानको क्षेत्रमा नयाँ युगको सुरुवात गर्नेछ।
